Juliana & Bernhard
Na meer dan een halve eeuw geeft dit boek eindelijk volledig opening van zaken. Cees Fasseur, die naam maakte met zijn tweedelige biografie van koningin Wilhelmina, kreeg als eerste – en voorlopig enige – historicus toestemming van koningin Beatrix alle stukken in het Koninklijk Huisarchief over de eerste twintig jaar van het huwelijk van koningin Juliana en prins Bernhard in te zien.

Het huwelijk van koningin Juliana en prins Bernhard maakte aan het einde van die periode, tussen 1949 en 1956, een ernstige crisis door. De onderlinge spanningen liepen hoog op. Een echtscheiding dreigde. De huwelijkscrisis werd veroorzaakt door een geheimzinnige vrouw, Greet Hofmans. In het begin als gebedsgenezeres ten behoeve van prinses Marijke, later met behulp van ‘doorgevingen’ of wenken, die zij van ‘Boven’ kreeg, wist zij grote invloed op koningin Juliana te verwerven. Uiteindelijk moesten drie ‘wijze mannen’, de commissie-Beel, eraan te pas komen om het conflict op te lossen. Zo gemakkelijk ging dit intussen niet, want Juliana wilde Hofmans aanvankelijk niet loslaten.

Het rapport van de commissie-Beel werd nooit gepubliceerd. Het bleef, samen met de in het Koninklijk Huisarchief gedeponeerde dossiers van de commissie, voor onderzoekers gesloten. Cees Fasseur kreeg toestemming het Koninklijk Huisarchief over deze kwestie in te zien en in zijn boek te gebruiken. Beperkingen werden hem niet gesteld. Juliana & Bernhard bevat de integrale tekst van het rapport van de commissie, terwijl door hem ook allerlei andere brieven en documenten van Juliana, Bernhard en de ‘doorgeefster’, Greet Hofmans, openbaar worden gemaakt.

Op de hem eigen, sprankelende wijze beschrijft Cees Fasseur niet alleen het conflict dat een einde dreigde te maken aan het huwelijk van koningin en prins. Hij reconstrueert ook hun huwelijksleven in de voorafgaande periode, vanaf hun trouwdag in 1937 tot de ontknoping van de Hofmanscrisis in 1956, aan de hand van de persoonlijke brieven en aantekeningen van Juliana en Bernhard.
Vooral over de Tweede Wereldoorlog bleek in het Koninklijk Huisarchief veel, tot dusver onbekend, materiaal aanwezig dat zonder restricties mocht worden gebruikt. Onder meer bleef de complete briefwisseling uit de oorlogsjaren bewaard tussen Juliana in Ottawa en Bernhard in Londen. Hun brieven werpen een nieuw licht op Juliana’s Canadese jaren, waarin zij nauwe contacten onderhield met de Roosevelts, het Amerikaanse presidentsechtpaar, en op Bernhards avontuurlijke leven in Engeland.

Juliana & Bernhard is daarmee niet alleen het verslag van een huwelijksstrijd, maar ook het ‘portret’ van een huwelijk.

CEES FASSEUR
Prof. Dr. Mr. Cees Fasseur, historicus en jurist, is bij het grote publiek vooral bekend van zijn tweedelige biografie van koningin Wilhelmina. In 2001 is hij door het Historisch Nieuwsblad aangewezen als de machtigste historicus van Nederland.
Fasseur werd in 1938 geboren in Balikpapan, voormalig Nederlands Indië. Hij bracht de Japanse bezetting door in een kamp in Semarang. Op zijn twaalfde levensjaar kwam hij naar Nederland. In 1965 studeerde hij in Leiden af in Nederlands recht en geschiedenis. De indruk die Indonesië op hem heeft gemaakt laat in veel van zijn publicaties duidelijk zijn sporen na.
Na jarenlang raadadviseur voor de wetgeving aan het Ministerie van Justitie te zijn geweest werd hij hoogleraar in de geschiedenis van Nederlands-Indonesische betrekkingen aan de Rijksuniversiteit van Leiden. Na zijn hoogleraarschap werd hij  raadsheer bij het Gerechtshof in Amsterdam en in 1997 voorzitter van het bestuur van het CNWS (Centrum voor niet-westerse studies, Leiden) en voorzitter van het Multatuli-genootschap.
Fasseur  publiceerde verschillende boeken, waaronder De indologen en de eerder genoemde Wilhelmina-biografie: De jonge koningin en Krijgshaftig in een vormeloze jas. In november 2008 verscheen het inmiddels veelbesproken boek Juliana & Bernhard. Het verhaal van een huwelijk 1936-1956.

De genade van de historicus uit: De Volkskrant, interview door Jan Tromp

Heeft professor Cees Fasseur genoten van wat hij aantrof in het archief van het Koninklijk Huis? ‘Ja, wat wil je? Het is de geschiedenis in je hand.’
Wat opvalt aan Fasseur – een kleine man, rappe prater – is zijn oogopslag. Die zou je schalks noemen, als dat niet een woord is dat voor kinderen is gereserveerd. Hij vertelt met verve over de kist die in een kelder van Soestdijk werd aangetroffen, bij het leeghalen van het paleis, na de dood van Bernhard eind 2004. De kist was afgesloten, de sleutel was zoek. Het ding werd versleept naar het Koninklijk Huis-archief in Den Haag en daar opengebroken. Er lag een schat aan documenten in en brieven, waaronder correspondentie tussen Juliana en Bernhard uit de oorlogsjaren.
‘Fantastisch natuurlijk om zoiets aan te treffen. Het waren allemaal stukken die Bernhard in de loop der jaren belangrijk genoeg had gevonden om te bewaren. Het was zijn ongeordende archief.’ Fasseur vond niets dat leek op een Stadhoudersbrief; een brief aan Hitler uit 1942 waarin Bernhard zich zou hebben opgeworpen als stadhouder van Nederland. Ook geen snippers over Juliana die op aandringen van Bernhard in 1956 in een psychiatrische kliniek zou moeten worden weggestopt. Cees Fasseur: ‘Ook al is de geschiedenis rondom Greet Hofmans nog maar vijftig jaar oud, het  wemelt van de mythes, van de kinderen van de leugen en het misverstand.’ (…)